De meidenbende

Meisjes uit de 16de en 17de eeuw, geschilderd door Cranach, Rembrandt en Rubens 

In Het verraad van Waterdunen komt een meidenbende voor die zichzelf in leven houdt met struikroven en overvallen. De meisjes zwerven rond nadat hun familie is uitgeroeid en hun dorp Honbeeke platgebrand.

Was het echt zo erg?

In Vlaanderen en in delen van de noordelijke Nederlanden heersten van 1570 tot 1580 hele nare toestanden. Overal werd armoede geleden. Er werd gemoord, geplunderd en verwoest door Spanjaarden, huurlingen, geuzen en rondtrekkende benden.

Uitgebrande dorpen behoorden tot de normale aanblik van het landschap, soo dat veel schoone groote Dorpen, daer een, twee ofte drie duysent Huysen in stonden, nu gheheel verlaten ende verwoest geworden sijn, schreef Emanuel Van Meteren. Hij was een Vlaamse koopman die in Londen woonde, maar vaak in de Nederlanden rondreisde.

AAN DE GALG

Voor je het wist was je een ketter. Elk dorp, hoe klein het ook was, leverde één-, twee- of driehonderd slachtoffers aan de beul, vertelt Van Meteren (dat aantal lijkt nu een beetje overdreven). Het uitlachen of beledigen van een geestelijke werd met de dood bestraft. Wie een ketter hielp kwam aan de galg, wie zijn kind niet katholiek liet dopen, kon op de brandstapel eindigen.

Overal waren mensen op de vlucht. Kinderen die geen ouders meer hadden, bedelden of stierven door de ontberingen. Roven om in leven te blijven werd 'normaal', want stelen was geen sonde meer, want men dede geen justicie; wat benauden tijt dat toen was, dat menigch mensch verdroot te leven, klaagde een man uit Gent.

DAGELIJKS LEVEN

Het is moeilijk om je nu voor te stellen hoe toen het dagelijks leven er uit zag. Ondanks de ellende ging het leven door, je moest wel. Op het platteland woonden nog altijd boeren die probeerden hun land te bewerken. Op zee voeren nog altijd vissers, ook al waren ze doodsbenauwd voor de Spanjaarden én voor de brutale watergeuzen die hun vangsten en schepen inpikten. En in de steden woonden en werkten nog altijd ambachtslieden, zoals hoefsmeden en bakkers. En thuis zat je ook niet stil.

En net als nu zochten mensen ontspanning, bijvoorbeeld in café's, die toen herbergen heetten.

LINKS: meisje met een soldaat die zijn handen niet kan thuishouden, en hier een andere deugniet.

Jongens en meisjes speelden, plaagden elkaar, kregen soms op hun kop van hun ouders. En natuurlijk werden ze ook verliefd, en trouwden ze, en kregen ze kinderen.

Maar er verdween wel veel. Honbeeke, het dorp van de meisjes, heeft echt bestaan, maar waar het gelegen heeft in Vlaanderen, weet niemand meer. Het klooster Soetendaele, dat een rol speelt in het boek, werd in 1578 verwoest door de geuzen.

Alleen het huis van de Spaanse gouverneur in Damme, die opdracht gaf tot het bloedbad, is er nog.

BRONNEN

  "Historie der Nederlandscher ende haerder naburen oorlogen ende geschiedenissen tot den Iare MVICXII", geschreven door Emanuel Van Meteren. Verschenen in Den Haag, 1614. "Nederlandsche Historien", door P.C. Hooft, Amsterdam, 1677. Bovenstaande boeken zijn helaas niet in de bibliotheek te krijgen, soms wel in te zien.

Meer feiten :  Dordrecht  -  Mochilero  -  Meidenbende  -  Spanjaarden  -  Don Pacheo  -  De kou en de regen  -  Waterdunen  -  Inquisitie  -  Vlissingen  -  Westkappelse Engel  -  Vlaanderen  -  Vluchtelingen  -  De geuzen  -  Eten en drinken  -  Muziek  -  Wilhelmus  -  De Zwarte Dood  -  Waterhonden  .