Vlissingen: voor een paar kannen bier

Vlissingen op een kaart uit 1576. De haven die recht de stad in loopt, is de Bierkade. Op het plein midden in de stad de galg waaraan don Pacheo werd opgehangen. Rechtsonder, buiten de muren, is de stervormige (en afgebroken) Spaanse dwangburcht nog te zien

Vlissingen, dat in 1572 vierduizend inwoners telde, was op 6 april van dat jaar de eerste stad in de Nederlanden die zich vrijwillig voor de prins van Oranje verklaarde.

Iedereen weet dat de watergeuzen op 1 april 1572 Den Briel bevrijdden van de Spanjaarden. Bijna niemand weet dat de Vlissingse bevolking een kleine week later het heft in eigen handen nam en het Waalse garnizoen de stad uitjoeg.

Een Spaanse vloot die voor Vlissingen verscheen om nieuwe troepen de stad in te brengen, werd met kanongebulder weggejaagd.

Over de manier waarop dat gebeurde bestaan verschillende verhalen. In Het verraad van Waterdunen wordt de versie gebruikt van P.C. Hooft, een historicus die het begin van de Tachtigjarige Oorlog uitvoerig heeft beschreven.

Hooft vertelt dat een kerel, die dronken was, of niet goed bij zijn hoofd, aanbood om voor een paar kannen bier de wallen te beklimmen en een kanon op de Spaanse vloot af te schieten. Toen die man dat ook echt deed ging de Spaanse vloot er als een haas vandoor.

(In Het verraad van Waterdunen is die kerel een slimme dwerg en dénken de Vlissingers alleen maar dat hij dronken is).

DWANGBURCHT

Toen de Vlissingers beseften dat ze echt vrij waren, begonnen ze meteen de Spaanse dwangburcht te slopen die ten oosten van de stad in aanbouw was. De Spaanse opperbouwmeester don Pacheo die even hierna arriveerde, werd opgepakt en kort daarna opgehangen. Hij speelt een rol in het boek.

Die dwangburcht (een fort) had er moeten komen in opdracht van de hertog van Alva. Deze Spanjaars was toen landvoogd en hij wilde die burcht om de Westerschelde te controleren en om Vlissingen in bedwang te houden.

Dat Vlissingen zichzelf had bevrijd gaf andere Noord-Nederlandse steden moed. De Tachtigjarige Oorlog begon nu pas echt. Overal werden de bezetters de poort uitgeschopt. Weg met de Spanjaarden, wég met de priesters en monniken.

Heel anders ging het in het zuiden van de Lage Landen. In de jaren na 1572 zien we het begin van de scheiding tussen Nederland en Vlaanderen. Maar dat is is een verhaal apart.

BRONNEN

  In 1991 publiceerde de Stichting Vesting Vlissingen een boekje voor de jeugd over de gebeurtenissen in 1572. Het is in de bibliotheek nog te vinden of aan te vragen: "Vlissingen in opstand tegen de Spanjaarden - 1572", geschreven door Doeke Roos en leuk geïllustreerd door Cees van der Burght. "Nederlandsche Historien", door P.C. Hooft, Amsterdam, 1677. "De watergeuzen en de Nederlanden 1568-1572", door J.C.A. de Meij, Amsterdam 1972. "Tegenwoordige Staat der Vereenigde Nederlanden; vervolgende de Beschrijving van Zeeland", Isaak Tirion, Amsterdam, 1753.

Meer feiten :  Dordrecht  -  Mochilero  -  Meidenbende  -  Spanjaarden  -  Don Pacheo  -  De kou en de regen  -  Waterdunen  -  Inquisitie  -  Vlissingen  -  Westkappelse Engel  -  Vlaanderen  -  Vluchtelingen  -  De geuzen  -  Eten en drinken  -  Muziek  -  Wilhelmus  -  De Zwarte Dood  -  Waterhonden  .